W życiu spotykamy się z różnymi sytuacjami – mniej lub bardziej przyjemnymi. Zapewne każdy z nas wie, że wypadki chodzą po ludziach, a na pozór niewinny upadek może przyczynić się do przerwania ciągłości naszych kości. Złamania, bo o nich tu mowa, to częsty skutek działania czynnika mechanicznego, który przekracza wytrzymałość kości. Zatem, co warto wiedzieć o złamaniach oraz na czym polega ich leczenie połączone z rehabilitacją?

Złamanie kości – co to jest?

Złamanie kości to stan, który pojawia się w wyniku działania siły zewnętrznej. Dochodzi wówczas do uszkodzenia kości, czyli przerwania jej ciągłości. Stopień urazu zależy głównie od siły, jaka oddziaływała na kość, a także stan otaczających ją mięśni i więzadeł. Każdy z nas musiałby być świadomy tego, że istnieje szereg czynników, które znacząco zwiększają ryzyko złamań. Bez dwóch zdań wiąże się to ze stanem kości oraz osteoporozą, która u kobiet związana jest z okresem okołomenopauzalnym. Dużą rolę odgrywa tutaj także wiek, gdyż bez dwóch zdań osoby starsze są bardziej narażone na złamania. Nie można również zapomnieć o zmianach zwyrodnieniowych, odwapnieniu czy chorobach nowotworowych. Tak naprawdę złamanie może dotyczyć każdej kości w naszym ciele. Najczęściej jednak dochodzi do złamania kończyn, czyli rąk i nóg. Wynika to z faktu, iż są one najbardziej wysuniętymi częściami ciała podczas upadku. Co więcej, w takich sytuacjach przyjmują największy opór, gdyż odruchowo wystawiamy je do przodu, aby uchronić się przed uderzeniem. Jednak złamania kości można podzielić na kilka rodzajów, a wynika to z uwzględnienia różnych kryteriów. A jakich?

Złamanie kości – klasyfikacja

Leczenie złamań kości - na czym polega?Najczęstszym mechanizmem złamań kości jest mechanizm urazowy. Wiąże się on z przyłożeniem dużej siły zewnętrznej lub ciśnienia, w wyniku którego przerywana jest jej ciągłość. Wyjątkiem jest osteoporoza, w której dochodzi do złamań niskoenergetycznych. Tak naprawdę przy określaniu ich typów można posługiwać się różnymi terminami. Kwestia ta w znacznym stopniu zależy od czynnika kategoryzującego. Jednak ich podstawowy podział obejmuje dwa typy. Pierwszym z nich jest złamanie zamknięte. Uszkodzona kość nie przerywa tutaj powłok skórnych, a sam uraz dotyczy tylko kości. Wówczas w miejscu złamania widoczny jest obrzęk oraz zaczerwienieni. W drugim przypadku mamy do czynienia ze złamaniem otwartym. W odróżnieniu od poprzedniego występuje tutaj przerwanie ciągłości skóry, przez co może dochodzić do wysunięcia kości na zewnątrz. Złamania tego typu wymagają leczenia operacyjnego. Drugim, ale równie powszechnie stosowany podział dotyczy przebiegu i kształtu złamania. Wyróżnia się tutaj złamania niekompletne, gdzie nie dochodzi do przerwania ciągłości kości na całej długości. Wówczas pojawiają się pęknięcia lub przerwania ciągłości. W przypadku złamań kompletnych kość dzieli się na dwa, trzy czy nawet cztery kawałki. Tak naprawdę liczba ta zależy od siły urazu. Warto również zaznaczyć, że w czasie złamania może dochodzić od przemieszczenia, czyli przesunięcia odłamków kostnych poza standardowe ułożenie kości.

Złamanie kości – na czym polega pierwsza pomoc?

W chwili wypadku nie myślimy o tym, co będzie działo się za godzinę czy dwie, tylko jak pomóc osobie poszkodowanej. W czasie dojazdu do szpitala lub oczekiwania na karetkę należy udzielić pierwszej pomocy. Jednak, na czym ona polega? Pierwsza i nadrzędną zasadą jest to, aby poruszać uszkodzoną kończyną. Wielu z nas chce sprawdzić, czy aby na pewno doszło do złamania, a ten ruch może jedynie pogłębić uraz, przyczyniając się nawet do uszkodzeń okolicznych tkanek. Oprócz tego należy:

  • zapewnić bezpieczeństwo, zwłaszcza jeśli sytuacja dotyczy osoby poszkodowanej w wyniku wypadku,
  • unieruchomić uszkodzony obszar – odnosić się to do ustabilizowania dwóch sąsiadujących stawów za pomocą opatrunku usztywniającego,
  • unikać prób samodzielnego nastawienia kości, co może pogorszyć aktualny uraz,
  • zatamować krwotok w przypadku złamania otwartego za pomocą jałowej gazy lub czystej odzieży, jednocześnie lekko uciskając,
  • zrezygnować z wyciągania odłamków kości lub innych przedmiotów znajdujących się w ranie w złamaniu otwartym, gdyż możemy jedynie pogorszyć stan osoby poszkodowanej,
  • nie podawać jedzenia i picia osobie poszkodowanej, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na znieczulenie podane przez ratowników medycznych lub w szpitalu.

Złamanie kości długich, głównie kości udowej, strzałkowej, ramiennej czy promieniowej związane jest z nienaturalnym ułożeniem kończyn, silnym bólem, wyraźnym krwiakiem, obrzękiem czy zaburzenia czucia. W przypadku złamań otwartych – dochodzi jeszcze rana i krwawienie. Jednak nie zawsze musi tak być. Jak się okazuje, złamanie kości mniejszych, np. stopy czy nadgarstka nie zawsze objawia się w oczywisty sposób. Sam ból może pojawić się kilka godzin po urazie, a samo miejsce odznaczać się tkliwością podczas dotyku czy próby wykonania ruchu. Warto zatem po każdym upadku dokładnie obserwować dany obszar ciała i w razie wystąpienia bólu – zgłosić się do lekarza.

Złamanie kości – jak wygląda leczenie i rehabilitacja?

Leczenie kości polega na jej nastawieniu i ustabilizowaniu za pomocą gipsu lub ortezy. Samo zrastanie się może trwać do kilku tygodni do kilku, a nawet kilkunastu miesięcy. Kwestia ta znacznym stopniu zależy od tego, która kość ulega złamaniu oraz jak mocne ono było. W tym czasie należy regularnie wykonywać zalecane badania kontrolne, pozwalające na ocenę szybkości zrastania się kości. Samo leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwbólowych, niwelowaniu obrzęku i zasinień. W wielu przypadkach mamy problem z normalnym funkcjonowaniem, dlatego warto zaopatrzyć się w kule lub wszelkiego rodzaju podpórki, ułatwiające wstawanie, np. z łóżka czy toalety. Inną kwestią jest zadbanie o zdrowy sen, który wspomaga proces regeneracji. Sprawdzi się tutaj materac ortopedyczny, który gwarantuje komfortowe warunki i ma właściwości prozdrowotne. W kolejnych dniach warto zastanowić się nad rehabilitacją, która nastąpi po zdjęciu gipsu lub ortezy. Zabiegi te pozwolą przywrócić nam sprawność kończyn możliwie jak najszybciej. Pod okiem specjalisty wykonywane są różnego rodzaju ćwiczenia, a także masaże, laseroterapia czy krioterapia.

Złamanie kości bardzo często prowadzi do ciężkich powikłań, takich jak zakażenie kości, krwawienie czy uszkodzenie nerwów. Szybka reakcja może nas uchronić, jednak warto wiedzieć nieco więcej na temat pierwszej pomocy oraz właściwego leczenia. Być może dzięki temu będziemy mogli wrócić do częściowej lub pełnej sprawności, co wiąże się z powrotem do dawnego funkcjonowania.

Przeczytaj także: Materac dla osób z bólami kręgosłupa – jaki będzie odpowiedni?